რესპუბლიკური დიალექტოლოგიური სამეცნიერო სესიების მასალები:
XI - XV

 

XI

ქ. ცხინვალი, 1989 წლის 2 - 4 ნოემბერი
შესავალი სიტყვა - საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი ქეთევან ლომთათიძე

ბ. ჯორბენაძე - ხმოვანთა კონტაქტური ფონეტიკური პროცესები ქართული ენის დიალექტებში.
ვ. სომხიშვილი - ზემოქსნური ონომასტიკის მასალები.
არ. მარტიროსოვი - ქართული დიალექტების კლასიფიკაციისათვის.
მ. მიქელაძე - ნაწევრის საკითხისათვის ქართულში.
გ. ბურჭულაძე - ბგერათშესატყვისობის საკითხი ზოგ ლექსიკურ ჯგუფში.
ივ. ქეშეკაშვილი - ზოგიერთი სარიტუალო დღესასწაულის სახელწოდების შესახებ.
ნ. ჩიტაია, გ. კოპალეიშვილი - "სულის" მნიშვნელობსათვის ძველ ქართულსა და ფშავ - ხევსურულ ეთნოგრაფიულ მასალებში.
ქ. ლომთათიძე - მ პრეფიქსიანი თავისებური წარმოება სახელისა ქართულში (დიალექტური ლექსიკონის მიხედვით).
ზ. ჭუმბურიძე - ფრინველთა სვანური ტერმინოლოგიის შესწავლისათვის.
გრ. იმნაიშვილი - კონსონანტთა დაკარგვა ქართული ენის დიალექტებში.
კ. გაბუნია - ერთი საერთო მოვლენისათვის დასავლუთ ქართულ დიალექტებსა და ზანურში.
რ. ჭიკაძე, ბ. სულხანაური - წ ბგერის სემანტიკური ველი.
ალ. ჭინჭარაული - ეტიმოლოგიური შენიშვნები.
ნ. ჭოხონელიძე - ტოპონიმების "იალნოს" და "იკვლივის" წარმომავლობისათვის.
თ. უთურგაიძე - სამეტყველო ქართული - საფუძველი სალიტერატურო ენის დემოკრატიზაციისა XVI - XVII საუკუნეებში.
დ. ჩხუბიანიშვილი - ინტერფერენტული მოვლენებისათვის ინგილოურსა და ფერეიდნულში.
გ. როგავა - ერთი კონტამინირებული სიტყვა მეგრულში - ცხიმურ - ი||ცხემური "ცხემლა".
ი. კიკნაძე - სასაუბრო ლექსიკა ივ. კერესელიძისა და ბ. ჯორბენაძის პიესებში (ჟურნ. "ცისკრის" მასალის მიხედვით).
ჯ. სილაგაძე - "ვეფხისტყაოსნის" ზოგიერთი ლექსიკურ - თემატიკური თავისებურებისათვის.
ელ. ნიკოლაიშვილი - "საბავშვო" ლექსიკა გურულში.
ე. ბიძინაშვილი - მესამე პირდაპირი ობიექტური პირის ნიშნების ხმარებასთან დაკავშირებული ზოგიერთი თავისებურების შესახებ.
უშ. ყორღანაშვილი - ქვემდებარისა და დამატების საკითხი ზოგიერთ ზმნასთან.
რ. ღამბაშიძე - დიალექტური ლექსიკოგრაფიის ზოგი საკითხი.
ავთ. არაბული - ერთი უძველესი სამეურნეო ტერმინი და მისი ანალიზის მნიშვნელობა ქართული კულტურის ისტორიისათვის.
ელ. გაზდელიანი - ზოგი ქართული კომპოზიტის ფონეტიკური ფორმისათვის სვანურში.
ლ. კობიაშვილი - ერთი ქართული სიტყვის ("ბოდიში") ისტორიისათვის.
გ. ბედოშვილი - ეთნიკური ჯგუფების ისტორიული განსახელბის კვლევის ზოგი ასპექტისათვის (ქართული ტოპონიმების მონაცემთა მიხედვით).
თ. ცქიტიშვილი - ინგილოურის სემანტიკური სტრუქტურისათვის.
დ. შენგელია - ძველისა და ახალი ქართულის ზმნური ფორმები "რუსუდანიანის" მიხედვით.
ს. გუმაშვილი - ანალიზური უღლების შესახებ ქართულსა და ნახურ ენებში.
გ. გოგოლაშვილი - ზმნისწინისეულ ხმოვანთა დისტანციური ცვლილებისათვის ქართული ენის დიალექტებში.
გ. ავალიანი - ქართველური საერთო ლექსიკიდან.
რ. შეროზია - ერთი ნაწილაკის შესახებ ქართულსა და მეგრულ - ლაზურში.
რ. ქურდაძე - ფუძეკვეცად ზმნათა უღლებისათვის ვაჟა - ფშაველას ენის მიხევით.
მ. ქამადაძე - ეტიმოლოგიური შენიშვნები.

 

XII

ქ. გორი, 1991 წლის 21 - 23 ნოემბერი
შესავალი სიტყვა - საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ - კორესპ. ბ. ჯორბენაძე.
გრ. იმნაიშვილი - აკადემიკოსი ვარლამ თოფურია როგორც დიალექტოლოგი.
თ. უთურგაიძე - მორფოლოგიის ელემენტთა მანქანური პროგნოზირებისათვის ქართული ენის ფორმებში.
მ. ალავიძე - დიალექტური ლექსიკა აკ. წერეთლის ენაში (ხალხური ნეოლოგიზმები "გადამთიელი" და "შინმოუსვლელი").
გ. ავალიანი - "მერან - " სიტყვის ისტორიისათვის.
ლ. შალვაშვილი - კახური მეტყველების ნიმუშები რ. მიშველაძის პროზაში.
ე. აბულაძე - დიალექტური ლექსიკა ანტ. ფურცელაძის ენაში.
ავთ. არაბული - ორი ფკძის (კელ: კილ - და მტრედ - ) ისტორიულ - ეტიმოლოგიური კვლევისათვის).
ნ. ჭოხონელიძე - ზოგი მცენარის ეპიეკურ - მითოლოგიური მიმართებები.
კ. გაბუნია - ას სუფიქსიანი მიცემითის ფუნქციებისათვის.
რ. საღინაძე - დიალექტიზმები XX ს. დასაწყისის ქუთაისური პრესის მიხედვით.
რ. ქურდაძე - ხმოვანთმონაცვლე ზმნათა ფუძეებისაგან ნაწარმოები სახელები ქართულში.
ქ. ლმთათიძე - წკელის წარწერის ერთი ადგილის წაკითხვისათვის.
ნ. სურმავა - კენ|| - ყენ ნაწილაკის ფუნქციის შესახებ ხონურ - სამტრედიულ მეტყველებაში.
უშ. ყორღანაშვილი - განსაზღვრებით დამოკიდებულიანი რთული ქვეწყობილი წინადადების გაგებისათვის.
ო. მიქიაშვილი - მა დაბოლოებისეული ა ხმოვნის წარმომავლობისათვის ფუძეხმოვნიან სახელთა მოთხრობითი ბრუნვის ფორმაში.
ალ. ჭინჭარაული - ქართულ სატომო სახელთა წარმოქმნის ზოგი თავისებურების შესახებ.
ბ. ჯორბენაძე - თემის ნიშანთა განაწილებისათვის ქართული ენის დიალექტებში.
გ. ბურჭულაძე - ღვარ - სეგმენტიანი "წყლის". "სითხის" აღმნიშვნელი ზოგი ლექსემის თაობაზე ქართულში.
რ. ჭიკაძე - შემასმენელთა ერთგვარ წევრებად გაგებისათვის.
ე. ბიძინაშვილი - პირის ნაცვალსახელთა ტოპოლოგიურ - სტილისტური დახასიათება (ორი არამონათესავე ენის მასალის მიხედვით).
ჟ. ფეიქრიშვილი - "ოდნაობითის" სემანტიკის გამოხატვის საშუალებანი სალიტერატურო ქართულსა და დიალექტებში.
ს. გუმაშვილი - ლექსიკური შეხვედრები ქართულსა და ნახურ ენებს შორის.
გ. გოგოლაშვილი - ხმოვანთკომპრელსის ცვლილების ერთი თავისებურება ფერეიდნულში და მასთან დაკავშირებული ზოგი საკითხი.
მ. ქაცარავა - ფრაზეოლოგიზმთა თავისებურებანი იმერული დიალექტის მიხედვით.
დ. ჩხუბიანიშვილი - ზმნის ორმაგი სუფიქსაციის შემთხვევები ფერეიდნულში.
ლ. კობიაშვილი - ძველ სამედიცინო წიგნთა ენის თავისებურებანი.
ო. კიკნაძე - "მესახიენის" დაზუსტებისათვის.
ზ. ფურცვანიძე - ქუთაისელ ებრაელთა მეტყველების თავისებურებანი.
კ. კაკიტაძე - ლექსემა მანჭკვარასათვის ქართულში.
ვ. შენგელია - ჭანური (ლაზური) და მეგრული დიალექტების შესახებ.

 

XIII

ქ. ქუთაისი, 1992 წლის 19 - 21 ნოემბერი
შესავალი სიტყვა - ქუთაისის აკაკი წერეთლის სახ. უნივერსიტეტის რექტორი მ. თოდუა.

ა. მარტიროსოვი - ხმოვანთა ელიზია ქართული ენის კილოებში
კ. კუბლაშილი - ვნებითის წარმოებასთან დაკავშირებული ზოგი თავისებურების შესახებ ქართული ენის დიალექტებში.
ა. ჭინჭარაული - სიტყვა "ღმერთის" წარმომავლობისათვის.
ზ. ჭუმბურიძე - ზოგიერთი ქართული ანთროპონიმის წარმომავლობისათვის.
კ. დანელია - მიმართულებითი ბრუნვის ადგილისათვის ძველი ქართულის ბრუნვათა სისტემაში.
ა. არაბული - დიალექტური მონაცემების მნიშვნელობა არქაულ ფუძეთა რეკონსტრუქციისათვის.
მ. ალავიძე - ქართლის ტოპონიმები "წეროვანი", "წერეთი" და გვარსახელი "წერეთელი".
ლ. შალვაშვილი - დიალექტიზმები გ. ტაბიძის პოეზიაში.
ვ. კუზიბაბაშვილი - ზმნის სუფტქსაციის ზოგი შემთხვევისათვის ინგილოურში.
ჟ. ფეიქრიშვილი - მასალები მესხური დიალექტის ლექსიკონისათვის.
ვ. მაღრაძე - ოიკონიმებისაგან ნაწარმოები ქართული გვარების შესახებ.
გ. ავალიანი - ტოპონიმ ლახამულას ახსნისათვის.
ნ. ზვიადაური - ერთი ხევსურული რიტუალური დღესასწაულის სახელწოდების _"დატიობა") გენეზისისათვის.
ე. გოდუაძე, ქ. დათუკიშვილი - ზმნის კომპიუტერული ანალიზის პრინციპები ქართული ენის დიალექტებისათვის.
თ. უთურგაიძე - იტალიელ მისიონერთა ლექსიკოგრაფიული პრინციპები და სულხან - საბა ორბელიანის "ლექსიკონი ქართული".
ზ. კიკვიძე - სუბიექტური შეფასების ნაცვალსახელთა სტრატიფიკაციული და სიტუაციური ვარირება.
ჭ. ქირია - - უ - ა დაბოლოებიანი მასდარი მეგრულში.
რ. საღინაძე - ოკაზიური საიტყვაწარმოების ერთი მაგალითისათვის ქართულში.
მ. ბერიძე - სახელობითი ბრუნვის საკითხისათვის ქართული ენის დიალექტებში.
ლ. სულამანიძე - "კოჭობ" სიტყვის ეტიმოლოგიისათვის.
რ. ქურდაძე - ალ. ყაზბეგის ლექსიკიდან.
ნ. ლოლაძე - ობიექტურ პირთა მრავლობითობის აღნიშვნისათვის ქართული ენის დიალექტებში.
გრ. იმნაიშვილი - ბგერათა გაჩენა - განვითარება ქართული ენის კილო - თქმების ზოგ სიტყვაში.
მ. ქაცარავა - ქართული სალიტერატურო ენისა და სოციალური დიალექტების ურთიერთობისათვის.
რ. შეროზია - დრო - კილოთა მეოთხე ჯგუფის ფორმებთან დაკავშირებული ზოგი საკითხის შესახებ.
ზ. ფურცვანიძე - შტო - გვარებისათვის იმერულში.
დ. ჩხუბიანიშვილი - ფერეიდნულის ლექსიკის შესწავლისათვის.
ქ. გიგაშვილი - ვ - პრეფიქსიან ვნებითთა დიალექტური ბუნებისათვის საშუალ ქართულში.
ვ. გაზდელიანი - - იან, - ან სუფიქსიანი ზოგი სვანური გვარის შესახებ.
ტ. ფუტკარაძე - CVC || CC სტრუქტურის სახელურ ფუძეთა და VC || - C ტიპის სუფიქსთა ურთიერთმიმართების შესახებ.
გ. ბედოშვილი - ტოპოინდიკატორთა განაწილების შესახებ ქართული ენის დიალექტების მიხედვით.
ლ. გვანეტაძე - ოკრიბის ტოპონიმიის სტრუქტურული დახასიათებისათვის.
გ. გოგოლაშვილი - დიალექტური ფორმა და პარადიგმები.
ი. ქეშიკაშვილი - კახური სამეურნეო ლექსიკა.
მ. კობაიძე - ხმოვნის განვითარებისა და დაკარგვის შესახებ თანხმოვანთკომპლექსში.
თ. ვაშაკიძე - ზმნის აღწერით წარმოებასთან დაკავშირებული დიალექტური ფორმები დ. გურამიშვილის "დავითიანში".
კ. გაბუნია - სემანტიკური ქვესისტემები მეგრული და ჭანური დიალექტების ბრუნვათა სისტემებში.
მ. მიქელაძე - ფხოურ დიალექტთა სიტყვაწარმოების ერთი მოდელისათვის.
ბ. ჯორბენაძე - სახელთა ბრუნების ზოგი თავისებურება ქართველურ ენათა დიალექტებში.

 

XIV

ბათუმი, 1993 წლის 28 - 29 ოქტომბერი
შესავალი სიტყვა - ბათუმის ნ. ბერძენიშვილის სახელობის სამეცნიერო - კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორი, საქ. მეცნ. აკადემიის წევრ - კორესპოდენტი დ. ხახუტაიშვილი.

არ. მარტიროსოვი - ქართული ლინგვისტული ატლასის შედგენისათვის.
ალ. ღლონტი - მარჯორი უორდოპისეულ არქივში დაცული გურიაში ჩაწერილი ტექსტების ადგილისათვის დიალექტოლოგიურ ლიტერატურაში.
ტ. ფუტკარაძე - დიალექტოლოგიის სამეცნიერო - კვლევითი ინსტიტუტის მუშაობის შესახებ.
ბ. ცხადაძე - ხალხურ გართობა - თამაშობათა სახელწოდებების აფიქსური წარმოება ქართველურ ენათა დიალექტებში და მისი გადატანა ლინგვისტურ ატლასზე.
ვ. შენგელია, ც. ჯანჯღავა - ლექსიკური ურთიერთსესხობანი ქართველურ ენებსა და დიალექტებში.
ა. ლომთათიძე - ზ სპირანტის აფრიკატიზაცია ხშულთა წინა პოზიციაში.
ზ. კიკვიძე - ალტერნაციისა და თანაპოვნიერების წესები სოციოლინგვისტიკის თვალსაზრისით.
თ. უთურგაიძე - კაუზაცირ ზმნათა წარმომავლობისათვის.
დ. შალვაშვილი - პირის ნაცვალსახელთა ვითარებითის ფორმები ქართულში.
ჟ. ფეიქრიშვილი - მე - ე კონფიქსის ფუნქციური დატვირთვა და გავრცელებულობა თანამედროვე სალიტერატურო ქართულსა და დიალექტებში.
გ. გოგოლაშვილი - დიალექტური მეტყველება ქრონოლოგიური და სივრცული განზომილების თვალსაზრისით.
ჭ. ქირია - მყოფადის ნაკვთი ლაზურში.
ქ. დათუკიშვილი - მეორე კავშირებითის წარმოებისათვის ინგილოურში.
დ. გუდედანი - სახელთა წარმოქმნის ისტორიიდან (XX ს. დასაწყისის ქუთაისური პრესის ენის მიხედვით).
ალ. ჭინჭარაული - ძველი ქართული ენის ლექსიკიდან ("ბრიალ - " თუ "შრიალ" - ?).
გრ. იმნაიშვილი - კონსოანატთა გაჩენა - განვითარების საკითხისათვის ქართული ენის დიალექტების მონაცემთა მიხედვით.
მიხ. ალავიძე - სახელწოდება "ქუთაისის" და "რიონის" ეტიმოლოგიურ - გრამატიკული ამოხსნა.
გ. თოფურია - ხურ - ფუძის ისტორიისათვის.
ნ. ნოღაიდელი - საქორწინო წეს - ჩვეულებებთან დაკავშირებული რამდენიმე გამოთქმა აჭარულში.
ი. კუკულაძე - სუფიქსთა განაწილება ანთროპონიმებში მაჭახლის ხეობის მასალების მიხედვით.
ც. ნარაკიძე - ნათესაური ურთიერთობის აღმნიშვნელი ლექსიკიდან ლაზურში.
შ. ფუტკარაძე - ობიექტის I პირისა და რიცხვის გამოხატვის თავისებურებათა შესახებ ლივანური (ისტორ. ნიგალი, ნიგალის - ჴევი) მეტყველების მიხედვით.
ვ. მაღრაძე - ფერის აღმნიშვნელი სიტყვები ქართულ გვარებში.
მ. ქამადაძე - აჭარის ონომასტიკური მასალა ზ. ჭიჭინაძის ნაშრომის "მუსულმანი ქართველობა და მათი სოფლები აჭარაში" მიხედვით.
ზაქ. ფურცხვანიძე - იმერული შტო - გვარების სოციოლინგვისტური ანალიზისათვის.
ნ. გელაძე - ზედა მაჭახლის ტოპონიმია.
კ. კუბლაშვილი - ქვემდებარისა და შემასმენლის რიცხვში ურთიერთობისათვის ქართული ენის დიალექტებში.
მ. ქაცარავა - ზმნური ფრაზეოლოგიზმების საკითხისათვის თანამედროვე ქართულ სალიტერატურო ენაში.
გურ. ბედოშვილი - კვლავ ეთნონიმ გურჯის ("ქართველი") შესახებ.
ა. არაბული - ალტერნაციის როლისათვის უძველეს სიტყვაწარმოებაში.
ზ. ჭუმბურიძე - თვეთა სახელებისათვის სვანურში.

 

XV

ქ. ბათუმი, 1995, 24 - 25 ნოემბერი)
შესავალი სიტყვა - ბათუმის უნივერსიტეტის ქართული ენის კათედრის გამგე მამია ფაღავა.

თ. უთურგაიძე - პირცვალებად და პირუცვლელ ობიექტთა მიმართებისათვის ზმნურ ფორმებში.
ი. კიკნაძე - სახელის ფუძის კონოტაციური მოვლენებისათვის.
მ. ალავიძე - თურქული წარწერა უქიმერიონზე.
მ. ცინცაძე, მ. ფაღავა - კვლავ არქაიზმების საკითხისათვის აჭარულში.
გ. ჩანტლაძე - ბასკური დიალექტური ლექსიკის ეტიმოლოგიური ანალიზი.
მ. ქამადაძე - ისტორიული ტაო - კლარჯეთის ონომასტიკური მასალა ზ. ჭიჭინაძის აღწერის მიხედვით.
გრ. იმნაიშვილი - ხმოვან ბგერათა გაჩენა - განვითარება ქართული ენის კილო - თქმათა ზოგ სიტყვაში.
ქეთ. გიგაშვილი - ბრაძანებითი კილოს გამოხატვის საშუალო ქართულში.
არ. მარტიროსოვი - ბგერათა კონტამინაციის რამდენიმე შემთხვევა ქართულ კილოებში.
გ. ბურჭულაძე - ტოპონიმ ლიხაურის წარმომავლობისათვის.
გ. ცოცანიძე - საწესჩვეულებო ტექსტების ანალიზისათვის.
პ. ცხადაია - დრეკ - ზმნური ფუძის დერივატები ზანურში.
ი. სულამანიძე - არაქართულად მიჩნეული ზოგი საკუთარი სახელწოდების შესახებ.
ვ. კუზიბაბაშვილი - "ფირ", "ფირულ" სიტყვის ისტორიულ - ეტიმოლოგიური ძიებანი.
ქეთ. გოდერძიშვილი - ანთროპონიმი ქალაქისა და სოფლის რეგიონების თვალსაზრისით ქართულ მწერლობაში.
ა. არაბული - ალტერანციის ერთი თავისებური შემხთვევისათვის ქართულში.
დ. ჩხუბიანიშვილი - ფერეიდნული ლექსიკის ზოგი საკითხი.
მ. კობაიძე - ვითარებითბრუნვიანი მასდარის ერთი შემთხვევისათვის მთიულურში.
ნ. მგელაძე, მ. ფაღავა - კავკასიის ხალხთა ეთნოლინგვისტური ურთიერთობის ისტორიიდან. I. ხვ||ფხვ სუფიქსი.
დ. ბუიძე - ობიექტური III პირის დისტრიბუციისათვის II სერიის ფორმებში ქართული დიალექტების მიხედვით.
რ. საღინაძე - ტერმინოლოგიური ძიებანი.
ლ. გულედანი - ღულჲაქ დდა ღუნ/ღˆნ ლექსემათა ურთიერთმიმართებისათვის (სვანური ანდაზებისა და ცოცხალი მეტყველების მონაცემთა მიხედვით).
ბ. ცხადაძე - ერთი საერთო ძირიდან ნაწარმოები ლექსემები ქართული ენის დიალექტებში.
ლ. შალვაშვილი - თავი ნაცვალსახელის ფუნქციის ლექსიკა ქართულში.
ზ. კიკვიძე - ტერიტორიულ დილექტთა სოციალური ასპექტი.
ი. ჩანტლაძე - ხმოვანფუძიანი სახელის თანხმოვანფუძიანთა კლასში გადანაცვლებისათვის სვანური ენის ბალსქვემოურ დიალექტში.
ლ. ეზუგბაია - მრავლობითი რიცხვის სინტაქსური მასალისათვის მეგრულში.
ლ. გოგოხია - საყოფაცხოვრებო ნივთების აღმნიშვნელი ლექსიკა მეგრულში (ქართული ენის დიალექტებთან მიმართებით).
ქ. სარსევანიძე - მეტსახელთა და სახელრქმევის ზოგი ასპექტის შესახებ (გაზ. "თბილისი" 1993 წ. მასალის მიხედვით).
პ. ცხადაია - აფხაზურ - მეგრული ლექსიკური შეხვედრები სამურზაყანოს მიკროტოპონიმიაში.
გ. ბედოშვილი - დიალექტური მასალა და ონომასტიკაჰ
ტ. ფუტკარაძე - ქუთაისის დიალექტოლოგიური ინსტიტუტის 1994 - 1995 წლებში ჩატარებული მუშაობის შედეგები.