გრამატიკა
სახელობითი ბრუნვის
ფუნქციები
ბრუნვა სახელის მორფოლოგიური კატეგორიაა. სახელები
ორ ჯგუფად იყოფა: ხმოვანფუძიანებად და თანხმოვანფუძიანებად. თანხმოვანფუძიანებს (კაც-ი,
ქალ-ი, ბავშვ-ი, კარ-ი, ლომ-ი...) აქვთ სახელობითი ბრუნვის ნიშანი: ეს არის -ი დაბოლოება; ხმოვანფუძიანებს (დედა, მამა,
მზე, მოსწავლე, ძუძუ, კუ, ოქრო, ორმო...) ბრუნვის ნიშანი არა აქვთ.
სახელობითი არის სუბიექტური პირის ბრუნვა:
ა) გარდაუვალ ზმნათა ყველა სერიაში:
იყიდება ის (გაიყიდა ის, გაყიდულა ის), იხატება
ის (დაიხატა ის, დახატულა ის), კეთდება ის (გაკეთდა ის, გაკეთებულა ის)...
ბ) ე. წ. მედიოპასიურ ზმნათა ყველა სერიაში:
დგას ის (იდგა ის, მდგარა ის...), წევს ის (იწვა
ის, წოლილა ის), ზის ის (იჯდა ის, მჯდარა ის)...
გ) გარდამავალ ზმნათა პირველ სერიაში:
აკეთებს ის მას, ხატავს ის მას, წერს ის მას...
ე. წ. მედიოაქტივთა პირველი სერიაში:
ცხოვრობს ის, სწავლობს ის, შრომობს ის...
სახელობითი არის ასევე პირდაპირი ობიექტის ბრუნვა მხოლოდ მეორე სერიის მწკრივებში: დაწერა მან
ის, გააკეთა მან ის, დახატა მან ის...
სახელობითი ბრუნვა
გამოიყენება შედგენილი შემასმენლის სახელად ნაწილად: მე ექიმ-ი ვარ, ის დირექტორ-ი-ა...
სახელობითი ბრუნვის ფორმა გამოიყენება ასევე დროის გამოსახატავად:
დათო ხუთი წელი სწავლობდა უნივერსიტეტში.
სამი დღე
ველოდებოდი პასუხს...
თანდებულიანი სახელობითი.
სახელობით ბრუნვას დაერთვის -ვით თანდებული, ისიც მხოლოდ თანხმოვანფუძიან სახელებთან.
-ვით თანდებული მიუთითებს მსგავსებაზე, აღნიშნავს იმას, რასაც სიტყვა `როგორც~, „-ნაირი“; მაგ.: კაცივით, დათვივით, გველივით...
- ტექსტებიდან ამოწერეთ სახელობითი ბრუნვის ფორმები ორ რიგად: ერთ რიგში ხმოვანფუძიანები
წარმოადგინეთ, მეორეში - თანხმოვანფუძიანები.
- ამოწერეთ სიტყვები, სადაც სახელობითი ბრუნვა გამოყენებულია შედგენილი შემსასმენლის სახელად ნაწილად.