დროის ზმნიზედები

ზმნიზედა ჰქვია სრული მნიშვნელობის მქონე უცვლელ მეტყველების ნაწილს, რომელიც ჩვეულებრივ ზმნას ახლავს და გვიჩვენებს, თუ სად, როდის, როგორ, რატომ ან რისთვის ხდება მოქმედება. ზმნიზედა, ჩვეულებრივ, წინადადებაში ზმნას ახლავს: მაგ., სამი ზმნიზედა ახლავს ზმნას ამ წინადადებაში: გუშინ იქ ძალიან ცხელოდა. პირველი ზმნიზედა აღნიშნავს, თუ როდის ცხელოდა, მეორე - სად ცხელოდა, მესამე - როგორ ცხელოდა.

ზმნიზედა იშვიათად შეიძლება ახლდეს ზედსართავ სახელსა და თვით ზმნიზედასაც: ოდნავ წითელი, ძალიან თეთრი, ძალიან შორს.

შინაარსის მიხედვით ზმნიზედების რამდენიმე ჯგუფი გამოიყოფა. დროის ზმნიზედებია: დღეს, ხვალ, ზეგ,მაზეგ, გუშინ; ახლა, მაშინ, შარშან, წელს, გაისად...

დროის ზმნიზედას დაესმის კითხვა როდის? (აგრეთვე: როდიდან? / რა დროიდან? როდემდე? / რა დრომდე?).

როდის? – ხვალ

როდიდან? – ხვალიდან

როდემდე? – ხვალამდე...

•   მოიძიეთ ტექსტში დროის ზმნიზედები და ამოიწერეთ.
•   დაუსვით სათანადო კითხვები მოძიებულ ზმნიზედებს.
•   შეასრულეთ წერითი სავარჯიშო 41P1

ზმნის პირიანობა (ს–წერს)

ქართულ ზმნას ახასიათებს ერთი თავისებურება: მას შეუძლია შეიწყოს არა მარტო ერთი, არამედ ორი და სამი პირიც კი.

ვიმალები _ ერთ პირს შეიწყობს და ეს პირი მოლაპარაკეა (I პირის ფორმა); გმალავ ასევე, მოლაპარაკე პირის მიერ ჩადენილ მოქმედებაზე მიუთითებს (მე გმალავ), მაგრამ ამ ფორმაში II პირიცაა ასახული: მე შენ გმალავ.

ზმნას სამი პირის შეწყობაც შეუძლია: ამათგან ერთი მოქმედია, მეორე _ სამოქმედო საგანი, მესამე კიდევ პირი, ვისაც ეს მოქმედება რაიმენაირად შეეხება. გიმალავ სამპირიანი ზმნაა _ მოქმედი პირველი პირია, სამოქმედო _ მესამე პირი (გიმალავ წიგნს); თანამოსაუბრე კი ის პირია, რომელსაც ეს მოქმედება მიემართება (შენ გიმალავ).

 

•  მოიძიეთ ტექსტში ზმნები, რომლებიც 2 ან 3 პირს შეიწყობენ. ამოიწერეთ.

 

•  მოძიებულ ზმნის ფორმებს მიუწერეთ შესაბამისი ნაცვალსახელები (პირები)

 

              ნიმუში: სტუდენტებსა და პროფესორებს ხვდებიან.

                             – ხვდებიან ისინი მათ...